ربات هوشمند، عاملی تهدید کننده یا دوستی سازنده

نمی توان منکر شد که فناوری هوش مصنوعی بسیار سریع تر از انسان هوشمند عمل می کند اما آیا خطراتی که از بابت پیشرفت سریع هوش مصنوعی مخصوصا در ربات ها موجب نگرانی بعضی از افراد شده است می تواند واقعیت داشته باشد. خب اگر هوش انسان که ما نام هوش طبیعی را بر آن نهاده ایم برای دنیا خطرناک بوده و هست یا هرگز نبوده، یک ربات هوشمند، عاملی تهدید کننده یا دوستی سازنده می تواند باشد. با دیجیالیک بمانید.

با کمی دقت می توانیم دریابیم که انسان هم بسیار شبیه به ربات هوشمند عمل می کند اما در این بین پس خلاقیت انسان چه می شود. برخی می گویند هوش مصنوعی می تواند تصمیم گیری کند اما نمی تواند خلاقیت داشته باشد. اما ما می گوییم هوش مصنوعی قادر خواهد بود خلاقیت هم داشته باشد برای درک بهتر این این موضوع باید ابتدا بدانیم آیا تصمیم گیری با خلاقیت فرق می کند یا نه.

ربات هوشمند، عاملی تهدید کننده یا دوستی سازنده

ربات هوشمند آیا می تواند خلاقیت داشته باشد

تصمیم گیری در واقع نوعی تعیین هدف و انتخاب مسیر درست رسیدن به هدف است و خلاقیت کمی بالاتر از تصمیم گیری قرار می گیرد یعنی تصمیم گیری بین تصمیم گیری های قبلی. آیا متوجه مطلب شدید اگر نشدید با یک مثال برای شما توضیح می دهیم که آیا ربات هوشمند می تواند خلاقیت داشته باشد یا خیر

شما برای رسیدن به یک مقصد 10 مسیر پیش رو دارید و شما در ذهنتان 5 مسیر را انتخاب کرده اید. بالاخره تصمیم می گیرید که از مسیر شماره 3 به مقصد برسید. حالا می خواهید خلاقیت به خرج بدهید بنابراین یک دوچرخه را برمی دارید تا سریعتر به مقصد برسید. بنابراین به این فکر می کنید که چطور در این مسیر می توانم سریعتر به مقصد برسم. پس خلاقیت به خرج می دهید و دوچرخه را برمی دارید و در بین راه میانبر می زنید.

دقیقا این سوال نقطه عطف تفاوتی است که برخی فکر می کنند ربات نمی تواند خلاقیت به خرج دهد و ناگهان به این فکر کند که سریعتر از این مقصد مسیر را ادامه دهد. اما در جواب باید گفت که هوش مصنوعی نه تنها می تواند خلاقیت داشته باشد بلکه مسیری را که می خواهد ادامه دهد، بر خلاف انسان، با بهترین وسیله یا بهترین ایده ادامه می دهد. اما چطور چنین چیزی ممکن است.

از آنجاییکه خلاقیت یعنی تصمیم گیری از بین تصمیم گیری های قبلی و به دلیل اینکه ربات، مقصدِ راه را در حافظه خود دارد تصمیم گیری و خلاقیت او در 99 درصد موارد کاملا درست است اما انسان می تواند باز هم اشتباه کند و مسیر را اشتباه برود یا خلاقیتش چاره ساز نباشد. چرا می گوییم ربات، مقصد را در حافظه خود دارد به دلیل اینکه همین حالا هم کافیست نگاهی بیندازیم به هوش مصنوعی در زمینه جغرافیا و راهیابی مسیر، تا مسئله را کاملا درک کنید.

درست در همین جا تفاوت هوش انسان با هوش مصنوعی نمود پیدا می کند. درصد اشتباه انسان بسیار بالاست اما درصد اشتباه هوش مصنوعی تقریبا کمتر از 1 درصد است برای همین همیشه درست کار می کند و نمی تواند از اشتباهاتش شرمنده شود. حس شرمساری باعث کم شدن غرور و در دوراهی ماندن انسان در تصمیم گیری های بعدی او می شود اما یک ربات با دارا بودن هوش مصنوعی چون همواره درست عمل می کند چهره ای مصمم و اسکلتی قرص و محکم خواهد داشت.

تا اینجا متوجه شدیم که ربات هم به ویژگی های تصمیم گیری و خلاقیت مجهز است اما واقعا این همه شباهت بین انسانِ دارنده هوش طبیعی با یک ربات دارنده هوش مصنوعی از کجا می آید. اگر کاملا علمی به این مسئله بنگریم می بینیم که انسان هم مثل ربات دارای هوشی است با ریشه فیزیکی شیمیایی و رباط هم در واقع درست همانند انسان یک مغز فیزیکی و الکتروشیمیایی دارد اما برتری در دستان انسان است یا ربات های مجهز به هوش مصنوعی.

برتری انسان بر ربات یا برعکس

اگر زمان حال حاضر را مد نظر قرار بدهیم می بینیم که تا اینجای کار، همین فوق سریع تر بودن هوش یک ربات، یک ویژگی ستودنی است که انسان هرگز نمی تواند آن را داشته باشد. جالب است چیزی را خودت خلق کنی و از تو پیشه بگیرد. حال برخی می گویند خب اتومبیل هم سریعتر از انسان است اما باید بدانید که انسان دارد از او برای راحتی خودش استفاده می کند و با اینکه درون اتومبیل هم از کامپیوتر استفاده شده است. اما باز هم ما به این وسیله دستور آخر را صادر می کنیم که روشن بشود و به حرکت در بیاید تا تصمیم بگیریم به کجا برویم.

تصور کنید زمانی که انسان حضور ندارد اتومبیل خودش را روشن کند و برای خود تصمیم گیری کرده و به جایی برود. یا تصور کنید یک تفنگ جدید با عملکرد خودکار، خودش تصمیم بگیرد و به هدف مورد نظرش شلیک کند و دارنده تفنگ نتواند او را کنترل کند. این یعنی خارج شدن کنترل هوش مصنوعی از دست انسان که می تواند بسیار ویران کننده باشد.

تمام این تخیلات شاید روزی در قالب یک جسم فیزیکی الکتروشیمیایی بنام ربات هوشمند نمود پیدا کند و این ربات، درونش هم مثل یک ماشین قابلیت حرکت داشته باشد و هم مجهز به سلاح باشد. آیا این شما را به یاد ربات های فیلم تبدیل شوندگان نمی اندازد؟ آیا غرب با تولید چنین فیلم هایی از آینده به ما خبر داده است؟

چگونه می توان هوش مصنوعی را کنترل کرد

چاقو ساخته شده و قوانین استفاده از سلاح سرد هم اعمال شد اما آیا کسی با چاقو سبب مرگ کسی دیگر نمی شود. تفنگ ساخته شد آیا مورد سوء استفاده بی احساس های روانپریش قرار نگرفت. جهان ما قبل از تولد هوش مصنوعی یک جهان بسیار خطرناک بوده است و همچنان هم بسیار خطرناک است. می بینیم که در سراسر این کره خاکی جنگ و سلاح و خونریزی بیداد می کند.

ضمن اینکه حتی خطر برای حیوانات هم وجود دارد چه از جانب انسان هوشمند و چه از جانب همنوعان خودشان اما به کلیت که نگاه نکنیم و بیایم به قوانین دنیا توجه کنیم، می بینیم که دولت ها تا حدودی با اعمال قانون توانسته اند انسان هوشمند را کنترل کنند. اما ما عقیده داریم شاید نتوان انسان را کاملا پایبند قانون کرد اما اگر دولت ها واقعا بخواهند می توان دست و پای هوش مصنوعی خطرناک را با اعمال قوانین محکم ببندند.

اگر هوش مصنوعی احساس پیدا کند چه می شود

مگر انسان ها احساس ندارند پس چرا برخی از آنها آزارشان به یک مورچه هم نمی رسد اما برخی دیگر به راحتی سر همنوعشان را هم می برند. چون در حافظه انسان داده های زیادی از لحظه تولد بارگزاری می شوند، همان داده های اکتسابی رفتار و شخصیت را می سازند و باعث تصمیم های خوب یا بد انسان می شود. اگر از لحاظ علمی مسئله حافظه را هم کنار بگذاریم، روانپزشکان و روانشناسان و حتی جامعه شناسان هم بر روی اکتسابی بودن اخلاق انسان و تجمع داده های قدیمی در حافظه و ناخودآگاه توافق نظر دارند.

ربات هم حافظه دارد و با پیشرفت های هوش مصنوعی قرار است چیزی شبیه به احساس را تجربه کند. بتواند تصمیم گیری کند و می تواند با گردش در حافظه خودش تصمیم گیری کند که نابود یا آباد کند. ربات هوشمند، عاملی تهدید کننده یا دوستی سازنده است؟ احتمالا انسان هر دو کار را از آنها خواهد دید ولی انسان هم تا آن زمان بیکار ننشسته و فناوری های بسیار بزرگ و سلاح هایی را خواهد ساخت که بتوانند فولاد را هم از بین ببرد.

در مجموع، انسان دو راه پیش رو دارد، یا قوانین را برای سازندگان و توسعه دهندگان هوش مصنوعی سریعتر اعمال کند و یا منتظر بماند که کار توسعه هوش مصنوعی آنقدر پیشرفت کند که کار از کار بگذرد. اگر هوش مصنوعی، انسان را دشمن خود تلقی کند قطعا بر علیه انسان قیام خواهد کرد. اما تصور کنید که طوری برنامه ریزی شود که انسان برای او به عنوان یک دوست یا صاحبش شناخته شود. آن وقت است که زندگی برای انسان بسیار راحت تر از آن چیزی می شود که فکرش را هم نمی توانیم بکنیم.

اگر کار شناسایی دشمن یا دوست بودن انسان را خودِ انسان در برنامه ربات تعیین کند که احتمالا خوب می شود و با اعمال قانون می توان تا حدودی جلوی هرج و مرج یا قیام ربات های بد را گرفت. اگر هم خود ربات تصمیم بگیرد که انسان دوست اوست یا دشمنش است باز هم چند دستگی بین خود ربات ها می افتد و می توانند خودشان خودشان را نابود کنند. البته انسان قطعا به پشتیبانی از هوش مصنوعی خوب بلند می شود. پیشنهاد می کنیم اگر فیلم تبدیل شوندگان (Transformers) را ندیده اید هر چه سریعتر برای درک بهتر مطالب آن فیلم را ببینید.

اخطار ایلان ماسک درباره پیشرفت هوش مصنوعی

جفری هینتون و ایلان ماسک دو تن از معروف ترین و باهوش ترین افرادی هستند که درباره خطرات هوش مصنوعی بارها و بارها هشدار داده اند. ضمن اینکه صدها تن از دانشمندان بزرگ دنیا هم در این باره با آنها هم نظر بوده اند و خواستار توقف هر چه سریعتر آزمایشات هوش مصنوعی شده اند و برای این خواسته خود تمام خطراتی را که می تواند جامعه انسانی را تهدید کند شرح داده اند. باید دید که آیا خواسته این بزرگان را می پذیرند یا قرار است با همین فرمان ادامه دهند و خود آگاهی را در هوش مصنوعی توسعه بدهند.

جمع بندی

هر چه در این باره گفته می شود نظریه و تخیل است و فعلا هیچکس نمی تواند با قاطعیت بگوید که چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد. همه چیز به سرِ خود تصمیم گرفتن یا نگرفتن هوش مصنوعی مرتبط است و صد البته قبل از آن همه چیز به تصمیم گیری دولت ها جهت اعمال قوانین محکم برای نحوه توسعه AI بستگی دارد.

با تذکر ها و نامه های سرگشاده ای که هزاران نفر در سرتاسر جهان جهت کنترل هوش مصنوعی نوشته اند به احتمال بسیار زیاد دولت ها برای به خطر نیفتادن جان انسان ها قوانینی را به صورت جدی پایه گذاری خواهند کرد چرا که اگر این کار را نکنند کمی مسئله مشکوک به نظر خواهد رسید. امیدواریم از این مطلب دیجیالیک خوشتان آمده باشد.

مقالات مرتبط:

قدرت نمایی هوش مصنوعی در گسترش دیجیتال مارکتینگ ادامه خواهد داشت